Soalan Eksplorasi Tamadun Islam

SOALAN OBJEKTIF

1. Manakah antara kronologi berikut menepati perkembangan sejarah Tamadun Islam?

    (B) Era Rasulullah S.A.W, Khulafa Ar-Rasyidin, Umaiyah, Abbasiyah, Uthmaniyah

2. Pilih padanan yang benar antara tokoh dan sumbangannya kepada Tamadun Islam 

    (A) Al-Zahrawi merupakan pakar bedah dan menulis kitab al-Tasrif

3. Kelahiran Tamadun Islam di sebuah padang pasir tidak menjadi faktor penghalang kepada umat           Islam zaman tersebut untuk mencapai kecemerlangan dalam kehidupan.Manakah antara berikut           merupakan zaman kemuncak kegemilangan Tamadun Islam?

    (C) Zaman Kerajaan Abbasiyah

4. 'Tamadun Islam turut memberi sumbangan kepada perkembangan Tamadun China'

    Berdasarkan pernyataan di atas, pilih bidang keilmuan yang telah disumbangkan oleh Tamadun           Islam

     (B) i- astronomi

          ii- matematik

          iv- perubatan

5. Kegiatan intelektual dalam Tamadun Islam telah mencapai kemuncak kegemilangan pada zaman         Abbasiyah.Apakah sumbangan besar kerajaaan ini dalam bidang intelektual?

     (B) Menubuhkan Baitul Hikmah sebagai pusat kegiatan keilmuan

SOALAN SUBJEKTIF

1.Apakah pembaharuan - pembaharuan yang dibawa oleh Umar bin al-Khattab dalam bidang pentadbiran yang merupakan sumbangan beliau yang sangat penting? (Siti Haziqah)

a) Pembentukan Majlis Syura

    Majlis ini merupakan majlis perunding yang tertinggi. Majlis ini terbahagi kepada dua iaitu Majlis Syura Tertinggi dan Majlis Syura Am. Majlis ini terdiri daripada Uthman bin Affan, Ali bin Abi Talib, Zain bin Abi Tsabit, Abdul Rahman bin Auf, Saad bin Abi Waqas, Muaz bin Jabal. Segala masalah yang berkaitan politik, keselamatan dan sosial negara akan dibincangkan di Majlis Syura ini. Majlis Syura ini juga bertanggungjawab menentukan polisi negara dalam soal pemerintahan dalaman dan hubungan luar. Khalifah Umar juga membuka seluas-luasnya peluang dan kebebasan kepada semua orang untuk memberikan fikiran dan pendapat mereka demi kebaikan dan keadilan Islam sehinggakan beliau berpendapat orang yang tidak mahu memberikan pendapat adalah manusia yang tidak berfaedah. Antara prinsip syura yang diutamakan oleh Khalifah Umar:

• syura adalah hak pemerintah dan rakyat. Hak ini adalah sama, tiada yang berlebihan.
• kewajiban pemerintah bermesyuarah dengan rakyat dan rakyat wajib memberi kerjasama yang diperlukan. 
• syura ini bersendikan keikhlasan semata-mata demi menegakkan kebenaran dan keadilan Islam
• syura ini bukanlah kebulatan suara. keputusan adalah pendapat rakyat terbanyak setelah bertukar-tukar fikiran secara ikhlas
• semua orang wajib melaksanakan atau mentaati keputusan yang telah dibuat termasuklah golongan yang dikalahkan suaranya.

b) Menbahagikan wilayah-wilayah Islam

     Khalifah Umar telah membahagikan kerajaan Islam kepada beberapa wilayah untuk menjaga kelicinan pentadbiran Islam. Beliau juga meletakkan beberapa orang pegawai di setiap wilayah-wilayah tersebut. Pegawai-pegawai yang dilantik hendaklah datang ke Mekah setiap tahun selepas menunaikan haji untuk membuat laporan. Antara pegawai-pegawai yang dilantik adalah Muawiyah bin Abu Suffian, Amru bin al-Ash, Mughirah bin Syu'bah dan juga Zaid bin Sumyah. Sebelum pegawai-pegawai ini dilantik sebagai gabenor, mereka dikehandaki mengisytiharkan segala harta yang mereka miliki bagi mengelakkan sebarang rasuah. Hal ini bertujuan menjaga keadilan dan kesucian Islam.

c) Mempebaharui undang-undang dan pentadbiran tanah

    Segala tanah-tanah awam akan menjadi milik kerajaan tempatan dan segala hasil buminya itu akan digunakan untuk membiayai kemudahan-kemudahan awam mengikut wilayah masing-masing. Khalifah Umar telah menetapkan bahawa tanah penduduk tidak akan dirampas tetapi akan dikenakan cukai. Tentera dan umat Islam tidak boleh mengambil tanah dari negara jajahan kecuali melalui proses pembelian. Ini membezakaan sistem pemerintahan Khalifah Umar dengan amalan-amalan sebelumnya dimana tanah jajahan akan dibahagikan kepada tentera-tentera yang menyertai peperangan tersebut.

2. Analisis usaha-usaha penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad SAW dari Mekah hingga ke Madinah.

Pengenalan :

Latar belakang Nabi Muhammad s.a.w

•  Nabi Muhammad s.a.w berketurunan Bani Hashim, lahir pada 12 Rabbiulawal, tahun gajah.      Setelah menerima wahyu , baginda berusaha membina masyarakat Islam di Mekah                    melalui aktiviti dakwah, tetapi mendapat tentangan daripada kaum Quraish.
•  Penentangan ini telah membawa kepada penghijrahan Nabi Muhammad s.a.w dan para sahabat baginda ke Madinah.
• Baginda meneruskan usaha dakwahnya di Madinah dan dipilih sebagai pemimpin di Negara Kota tersebut.

Latar belakang masyarakat Mekah dan Madinah

• Nama asal Makkah ialah Makoraba. Kemudian nama kota itu diubah kepada nama Bakkah dan Makkah. Dalam Al Quran Makkah disebut sebagai Bakkah yang telah didiami manusia sejak 2400 tahun dahulu.
• Kota   Madinah   dikenali   sebagai   Yathrib, bermakna kota yang bercahaya.Kedudukannya  sangat   strategik, iaitu   terletak  ditengah-tengah perjalanan di antara Syam di Selatan dan Mekah di bahagian utara.Madinah terletak berhampiran lembah yang subur, pertanian dapat dijalankan sepanjang tahun. Kesuburan tanahnya menjadi pusat tumpuan ramai.

Pembinaan masyarakat Islam di Mekah :

Dakwah Secara Sulit :

• Berlangsung selama 3 tahun 
• Berusaha membina masyarakat Islam melalui aktiviti dakwah 
• Secara sulit baginda menyampaikan dakwah kepada kaum keluarganya yang terdekat iaitu   bapa saudaranya.Keluarga sepupu dan juga teman-teman yang rapat hanya beberapa orang sahaja yang memeluk Islam antaranya   Siti   Khadijah   iaitu   isteri   baginda   serta sahabatnya Abu Bakar.
• Baginda menyeru mereka supaya beriman kepada Allah dan rasulnya serta meninggalkan   ibadat   menyembah   berhala.
• Baginda   juga   mengajak mereka melakukan kebaikan dan kebajikan serta meninggalkan perkara / perbuatan yang mungkar seperti judi,   minum  arak,   menipu,   merompak,  berzina,   membunuh anak dan sebagainya.
• Dakwah yang disampaikan oleh baginda adalah secara lemah-lembut dan penuh hikmah.
• Rumah   al-Arqam   dijadikan   markas   pertama dakwah Islamiyah, rumah tersebut terletak di Bukit Safa. Setelah mendapat wahyu daripadaAllah yang memerintah baginda menyampaikan dakwah secara terang-terangan.

Dakwah Secara Terang :

• Berlangsung selama 10 tahun.
• Mendapat penentangan daripada kaum Kafir Quraisy dalam bentuk siksaan, cacian, ejekan, penghinaan dan pemulauan.(huraikan).
• Orang kafir Quraisy juga menggunakan teknik pujukan melalui Abu Talib, bapa saudara Nabi Muhammad yang ketika itu merupakan pembesar Quraisy dan teknik tawaran iaitu menawarkan pangkat dan harta kpd Nabi Muhammad. Kesemua teknik ini tidak berjaya   melemahkan semangat Nabi Muhammad s.aw untuk terus menyebarkan Islam.

Pembentukan masyarakat Islam di Madinah.

Pembinaan Masjid :

• Pembinaan masjid.- Merupakan usaha pertama Nabi Muhammad s.a.w di Madinah.
• Fungsi masjid - Tempat perhimpunan umat Islam untuk mengadakan perbincangan, pusatpengajian, pusat ibadat, pusat pentadbiran dan berurusniaga.
• Masjid terawal dibina ialah masjid Nabawi.
• Pembinaan masjid telah melipatgandakan usaha-usaha dakwah.

Piagam Madinah :-

• Diperkenalkan untuk menyatupadukan masyarakat di Madinah.
• Kandungan piagam ini mencatatkan tanggungjawab pemerintah dengan golongan yang diperintah, hak-hak manusia, persaudaraan, keselamatan, tanggungjawab sosial, ekonomi dan sebaginya.
• Perundangan Islam bersumberkan Al-Quran, Hadith, Qias, dan Ijmak.
• Baginda juga telah memperkenalkan konsep persamaan antara manusia.

Pemulihan Ekonomi :

• Penyatuan masyarakat yang berlaku telah mewujudkan semangat saling membantu sehingga meliputi segenap bidang.
• Golongan Muhajirin bergiat dalam bidang pertanian.
• Nabi menggalakkan umat Islam bergiat dalam bidang perniagaan.

Hubungan Sosial :

• Nabi   Muhammad   s.a.w   telah   menyatukan   orang-orang   Aus   dan   Khazraj   yang   saling bermusuhan sebelum ini.
• Nabi Muhammad s.a.w telah mempersaudarakan golongan Muhajirin dan Ansar.
• Baginda   berusaha   menghilangkan  rasa   kesepian   orang   Muhajirin   yang  berjauhan  dengan keluarga dan sanggup meninggalkan saudara mara di Mekah.

Kesimpulan :

• Nabi Muhammad telah berjaya mewujudkan sebuah masyarakat Islam yang bersatupadu dan kuat .
• Kepimpinan Nabi Muhammad menunjukkan bahawa Nabi Muhammad s.a.w adalah bukan sahaja seorang Nabi dan Rasul tetapi juga seorang tokoh negarawan yang unggul.

3. Nyatakan 5 sumbangan Tamadun Islam kepada tamadun dunia dalam bidang sains?

a                                            Astronomi

·         Al-Battani memperkenalkan ilmu trigonometri.

·         Beliau membuat hitungan 1 tahun bersamaan 365 hari, 5 jam, 42 minit dan 24 saat serta teori bumi mengelilingi matahari 600 tahun lebih awal daripada ahli sains Itali, Galileo.

·         Abu Said al-Sijzi mencipta astrolab dan membuat kenyataan bumi mengelilingi matahari, bukan matahari mengelilingi bumi.

·         Pembinaan balai cerap untuk bantu pengkajian dalam menentukan arah kiblat yang tepat.

b                      Kimia

·         Jabir / Gaber  Ibn Hayyan ( Al-Harani) menulis tetang korpus Jabir.

·         Proses menyediakan pelapisan bahan anti air pada pakaian serta campuran bahan cat dan gris.

·         Teknik peleburan emas.

·         Muhammad Abu Zakariyya al-Razi.

·         Pengkelasan kepada benda-benda logam, tumbuh-tumbuhan dan haiwan.

                         Geografi dan pelayaran

·         Ibn Majid telah belayar melangkaui  Samudra Hindi apabila meningkat dewasa dan menulis catatan-catatan khusus.

·         Berhasil membuat kompas yang mempunyai 32 arah mata angin.

·         Thabit Ibn Qurrah menterjemah karya-karya Ptolemy berhubung beberapa tempat di bumi berdasarkan letaknya latitud dan longitude.

d                         Perubatan

·         Ibnu Sina menulis 246 buku iaitu Kitab al-Shifa’ dan Al-Qanun fit Tibb’ yang merupakan panduan utama bagi bidang sains perubatan di barat dari abad 12 hingga 17.

·         Hospital-hospital dan klinik-klinik ditubuhkan di seluruh dunia Islam.

·         Paling awal dibina pada 707 Masihi di Damsyik pada zaman khalifah Walid Ibn Abd a-Malik.

e                      Matematik

·         Al-Khawarizmi, bapa algebra menghasilkan buku Hisab Al-Jabr Wal Muqabalah (Buku Pengiraan, Perbaikan, pengurangan) Yang merupakan asas kepada algebra moden.

4. Senaraikan sumbangan Tamadun Islam dalam bidang matematik dan pelayaran.

• Al Khawarizmi merupakan pengasas kepada ilmu algebra sebagai satu cabang ilmu yang terpisah daripada matematik dan geometri. Kepakaran dan kepintaran dalam matematik diperakui oleh masyarakat barat dan timur. Bukunya yang berjudul “Hisab al Jabr Wal Muqabalah” telah diterjermahkan di barat dengan judul “Mathematics of Integration and Equation”. Melalui buku inilah lahirnya istilah algebra yang digunakan sehingga ke hari ini. 
• Sistem nombor adalah salah satu sumbangan dan telah digunakan pada zaman tamadun Islam. Banyak kaedah yang diperkenalkan dalam setiap karya yang dihasilkan. Antaranya ialah kos, sin dan tan dalam trigonometri penyelesaian persamaan, teorem segitiga sama juga segitiga sama kaki dan mengira luas segitiga, segi empat selari dan bulatan dalam geometri. Masaalah pecahan dan sifat nombor perdana dan teori nombor juga diperkenalkan. Banyak lagi konsep dalam matematik yang telah diperkenalkan al-khawarizmi sendiri.
• Al-Masudi(895-957M) telah belayar sejauh Mozambique dan membuat banyak penemuan dan perhatian terhadap perubahan monsun dan menyimpan rekod mengenainya. Beliau juga telah membuat penemuan bahawa Lautan Hindi adalah laut terbuka berdasarkan pelayaran dan dan laporan para pelayar. Beliau juga telah menyiapkan bukunya yang bertajuk Muruj-al-Thahab yang menggambarkan pengalamannya di pelbagai negara,penduduk dan perubahan cuaca. Antara karya lain beliau ialah Muruj-al-Zaman dan The Meadow of Gold yang mengandungi pandangan beliau terhadap bumi dan laut. Bukunya digunakan secara meluas di institusi-institusi pendidikan Islam. 

5.Rumuskan sumbangan Kerajaan Umaiyyah terhadap perkembangan Tamadaun Islam.